Een bouwhek hier, een verplaatste fietsenstalling daar. De eerste tekenen waren al zichtbaar, maar nu is het officieel: station Nijmegen staat aan de vooravond van een van de grootste verbouwingen in zijn geschiedenis. Met een symbolische handeling is het startschot gelost voor een project van 3,5 jaar dat het station onherkenbaar zal veranderen. Meer ruimte voor treinen, een betere doorstroom voor reizigers en, als kroon op het werk, een volwaardige nieuwe entree aan de westzijde. De metamorfose is begonnen, maar reizigers moeten de komende jaren rekening houden met de onvermijdelijke gevolgen.
Het is een beeld dat veel Nijmegenaren kennen: de drukte op de perrons, het passen en meten van treinen en de constante stroom reizigers die zich door de tunnel wurmt. Als negende stad van Nederland en belangrijk knooppunt in het oosten van het land, kraakt station Nijmegen in zijn voegen. Maar die tijd is binnenkort voorbij. In een grootschalige samenwerking tussen ProRail, NS, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de provincie Gelderland en de gemeente Nijmegen wordt het station klaargestoomd voor de toekomst.
Een poort naar het Westen
De meest in het oog springende verandering is de realisatie van een compleet nieuwe west-entree aan de kant van de Tunnelweg. Waar nu nog een kale zandvlakte ligt, verrijst straks wat ProRail ambitieus ‘de fraaiste tweede ingang van heel Nederland’ noemt. Dit wordt geen simpele achteruitgang, maar een volwaardige stationshal die de westelijke stadsdelen direct ontsluit.
Burgemeester Hubert Bruls, die samen met andere hoogwaardigheidsbekleders in bouwhelm en veiligheidshesje het officiële startsein gaf, kan zijn enthousiasme niet verbergen. „Dit is een geweldige stap voorwaarts voor Nijmegen,” stelt hij. „Het werd ook wel tijd dat wij als negende stad van Nederland eindelijk een tweede stationsingang krijgen. De betekenis hiervan voor de westkant van de stad is niet te onderschatten, zowel voor de duizenden bewoners als voor de bedrijven die zich hier vestigen. Het verbetert de bereikbaarheid en geeft het hele gebied een enorme impuls.”
Naast de nieuwe ingang wordt ook de bestaande reizigerstunnel verbreed en gemoderniseerd. Er komen nieuwe, bredere perrons en er wordt extra spoor aangelegd. Al deze ingrepen zijn erop gericht om de capaciteit fors te verhogen en het comfort voor de reiziger te verbeteren. De eerste fase, gericht op de sporen, perrons en de west-ingang, zal circa 3,5 jaar in beslag nemen. Daarna volgen nog de vernieuwing van de stationshal aan de centrumzijde en het Stationsplein.
(tekst gaat onder de video verder)
Nationale ambitie, lokale impact
De verbouwing in Nijmegen staat niet op zichzelf. Het is het sluitstuk van het landelijke Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS) op het traject Schiphol-Utrecht-Arnhem-Nijmegen. Stations als Utrecht Centraal, Driebergen-Zeist en Ede-Wageningen gingen Nijmegen al voor. Het doel van PHS is om meer treinen te laten rijden op de drukste trajecten, zodat reizigers bijna als bij een metro niet meer op de klok hoeven te kijken.
“De frequentie van treinen in en rond Nijmegen is de afgelopen jaren al opgevoerd,” legt Luutzen Stellingwerff, regiodirecteur bij NS, uit. “Daardoor is het nu vaak passen en meten. De infrastructuur is simpelweg te krap geworden voor onze ambities. Door de uitbreiding met extra sporen en perrons kunnen we straks een veel robuustere en betrouwbaardere dienstregeling aanbieden. Ook kunnen we langere treinen inzetten, waardoor we de groeiende reizigersaantallen beter kunnen verwerken.”
Zorgvuldige voorbereiding
Aan het officiële startsein ging een half jaar van intensieve voorbereidingen vooraf. Zo is er een speciale bouwstraat aangelegd om materieel efficiënt aan en af te voeren. Het spoortalud, de schuine aarden wal naast het spoor, is verstevigd en direct voorzien van een nieuw geluidsscherm om overlast voor omwonenden te beperken.
Een bijzonder detail van de voorbereiding was de redding van de ‘wilde averuit’. Dit zeldzame, beschermde plantje werd met uiterste zorg uitgegraven en verplaatst naar een veilige locatie, een teken van de zorgvuldigheid waarmee het project wordt benaderd. Praktischer voor de reiziger was de verplaatsing van de fietsenstalling. Om ruimte te maken voor de bouwwerkzaamheden, is deze nu tijdelijk ondergebracht in een van de afgesloten tunnelbuizen van de ‘oude’ Graafseweg.
Directe gevolgen: Wat merkt de reiziger?
Een operatie van deze omvang is onmogelijk zonder hinder. De eerste grote impact voor reizigers is direct voelbaar. Van donderdagavond 26 juni (23.00 uur) tot en met maandagochtend 30 juni (05.30 uur) wordt er dag en nacht gewerkt op en rond het station. Gedurende dit lange weekend is een deel van het spoor buiten gebruik, wat betekent dat er aanzienlijk minder treinen van en naar Nijmegen rijden.
Aannemer Dura Vermeer gebruikt deze periode voor een aantal cruciale werkzaamheden. Een van de belangrijkste klussen is de aanleg van een speciaal ‘werkspoor’. Via dit spoor kunnen bouwmaterialen en machines per trein worden aan- en afgevoerd. “Hiermee beperken we de hoeveelheid vrachtverkeer door de stad aanzienlijk, wat de hinder voor de directe omgeving vermindert,” aldus een woordvoerder van ProRail.
Tegelijkertijd wordt er ingrijpend gewerkt aan het monumentale perron 3-4. De historische perronkap wordt aan de noordzijde tien meter ingekort. Dit deel wordt niet vernietigd, maar zorgvuldig gedemonteerd voor materiaalonderzoek. De kennis die hieruit voortkomt, wordt gebruikt om de rest van de monumentale kap authentiek te renoveren. Ook worden niet-monumentale delen van de wachthuisjes op het perron verwijderd. Tot slot wordt er een speciaal werkplatform onder de kap gebouwd. Dankzij dit platform kunnen de werkzaamheden aan het dak in de komende periode doorgaan, terwijl het perron veilig in gebruik blijft voor reizigers.
Reizigers wordt geadviseerd om voor vertrek de reisplanner te raadplegen en rekening te houden met extra reistijd en omleidingen. Voor de meest actuele informatie over de bouwwerkzaamheden kunnen geïnteresseerden de BouwApp downloaden. Het is de start van een periode van ongemak, maar met een grote belofte aan de horizon: een modern, ruim en toegankelijk station dat klaar is voor de komende decennia.
