Theresiakerk jarenlang geestelijk centrum van het Waterkwartier

Tekst: Dave van Brenk 
Bronnen: Noviomagus.nl, Regionaal Archief Nijmegen, Nijmegen toen, Rob Essers.

Theresiaparochie

In 1928 kreeg Pastoor Jan Litjens (1886-1966)  de opdracht van het bisdom Den Bosch om in het Waterkwartier in Nijmegen een nieuwe parochie te stichten. Het Waterkwartier was toen niets meer dan een drassige groene vlakte met her en der wat bebouwing. Hij richtte de Theresiaparochie op en gaf opdracht tot het bouwen van de St. Theresiakerk. Pastoor Litjens lag hier regelmatig over in de clinch met de gemeente die op het terrein vooral huizen wilde laten bouwen als uitbreiding van de reeds aanwezige woningen op de Niersstraat en de Roerstraat.

Pastoor Litjes

Meneer Pastoor

Pastoor Litjens was er een groot voorstander van dat kinderen studeerden en het beste uit zichzelf haalden. Ook heeft hij veel goeds gedaan voor de armen. Zo mocht in die tijd niemand weten dat hij levensmiddelen pakketten weggaf. Om anoniem te blijven schakelde Litjens zijn netwerk in zoals zijn vriend Tinus van Dinteren, die zijn zoon Piet een pakket liet afleveren bij een weduwe die in de Nijmeegse haven op een boot woonde. Hij mocht niet vertellen van wie het afkomstig was en bij ontvangst van het pakket barstte de weduwe in tranen uit. Tijdens de oorlog regelde Litjens voor Nijmeegse studenten onderduikadressen, zoals de boerderijen het Uiversnest en de Perenberg in Deest.

De bouw van de Theresia parochie bestond uit de Kerk aan Waterstraat 150, de pastorie aan Waterstraat 148, een Zusterhuis (klooster) aan Biezenstraat 131, een bewaarschool voor kinderen van 4 tot 6 jaar aan Biezenstraat 133, de Theresia meisjesschool, een lagere school voor meisjes aan Biezenstraat 135 met de ingang aan de Biezendwarsstraat en de St. Joseph jongensschool, een lagere school voor jongens aan Waterstraat 146. Er bestonden klassen volgens het onderwijsmodel van Friedrich Fröbel (1782-1852) die van een geloof in goddelijke eenheid in de natuur uitging.

Meneer Pastoor zoals hij door zijn parochianen werd aangesproken is de geestelijke leider van het Waterkwartier gebleven tot 1957. Hij overleed op 21 april 1966 in Nijmegen

De kloostertuin aan de Biezendwarsstraat. Rechts het klooster en de kleuterschool, achter de kerk

Kerk van Bellot

De Rooms Katholieke Kerk werd in 1929 in gebruik genomen en werd gebouwd door architect Bellot (1876-1944). Het was  een bijzondere kerk vanwege het feit dat het de enige kerk van Bellot in Nederland was met een betonskelet. De gemeenteraad die later over de sloop van de kerk besloot, vond dat kennelijk niet bijzonder genoeg, maar het is wel de enig afgebroken kerk van Bellot in Nederland.

De kerk was speciaal ontworpen voor de arbeidersbuurt had geen klokkentoren. Aan de voorzijde een façade met een grote raam in het midden, en twee kleine achtzijdige traptorentjes. Aan de zijkant van het schip zaten drie kleine pseudotransepten met topgevels en raampartij. De kerk werd afgesloten met een vijfzijdig gesloten priesterkoor met drie uitspringende drie traveeën (muurvakken), waarin de 3 middelste traveeën als een punt naar buiten staken Het geheel was bedekt met dakpannen gelegd in mozaïekpatroon. Van binnen viel direct de constructie op: De dragende delen waren van beton. Bellot gebruikte hier voor het eerst de veelhoekige boog voor de overspanning van het schip. De betonnen overkappingen, de gewelven van het priesterkoor en van de zijbeuken waren beschilderd door Jaap Mes. Door de toepassing van het betonskelet waren de pilaren zeer ver naar de buitenmuur geplaatst en door het ontbreken van de lichtbeuk werd het brede karakter van de overspanning nog versterkt. De kerk kon 1200 gelovigen herbergen en bezat de voor Bellot kenmerkende gekleurde band aan de buitenzijde.

De kleuterschool aan de Biezenstraat

St. Theresiastraat

In verband met de bouw van de school, de kerk en het klooster stelde de heer Uijen van de Rooms-Katholieke Staats Partij in 1928 voor om de Biezenstraat te wijzigen in St. Theresiastraat. Theresia van Lisieux (1873-1897) was op 17 mei 1925 door Paus Pius XI heilig verklaard. Burgemeester en Wethouders adviseerden afwijzend en het voorstel werd op 18 juli 1928 met 27 tegen 4 stemmen verworpen.

Sloop

Door dalend kerkbezoek was men gedwongen een aantal kerken in Nijmegen te sluiten, waaronder de Theresiakerk. In de herfst van 1993 is de kerk, het zusterhuis en kleuterschool gesloopt. Een aantal jaar later ondergingen de Theresiaschool en de St. Josephschool hetzelfde lot. Op de plek waar ooit de Theresiaparochie ontstond, vinden we nu de flat Fortuna, school de Aquamarijn en voorzieningenhart De Biezantijn.

Interieur uit 1928-1929 : het hoofdaltaar op het priesterkoor van de R.K. St. Theresiakerk

Eén reactie op “Theresiakerk jarenlang geestelijk centrum van het Waterkwartier“

  1. Hallo ben dorien jansen
    Mijn meisjes naam is hondijk ben vroeger geboren in de dijkstraat mijn oma en opa heten vrolijks wij woonden op de dijkgraaf 5 en hun woonde op dijkgraaf 8
    Ik heb altijd op die kleuterschool gezeten hier boven de foto,s bij de nonnetjes
    Is hier iemand die er ook opgezette heeft

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.